sağlk

KOAH VE CİNSEL HAYAT

KOAH’ ın kendisi cinsel isteği azaltan bir hastalık değildir, ama buna rağmen KOAH’ lılarda cinsel yaşamda sorunlar yaşanması için pek çok sebep vardır. Her şeyden önce bu kişiler belirli bir yaşın üzerindedirler ve bunlarda yaşlanmanın getirdiği bir takım cinsel problemler vardır. İkincisi, bu hastaların kanlarında oksijen basıncının düşük ve solunum fonksiyonlarının da kötü olması sebebiyle cinsel ilişki sırasında güçlükler yaşanır, hastanın nefesi daha da kötüleşir, normal bir ilişkiye girmek mümkün olmayabilir. Bu da hastayı cinsel yaşamdan soğutur. Çünkü, cinsel ilişki de fiziksel bir aktivitedir ve üstelik ağır bir aktivitedir. KOAH’ lılarda birlikte bulunabilecek kalp yetersizliği, diyabet gibi hastalıklar ile özellikle KOAH’ ın ileri dönemlerinde görülen anksiyete ve depresyon gibi çeşitli ruhsal problemler de cinsel hayatı olumsuz olarak etkiler.
Ayrıca bırakın KOAH’ ı günde bir paketten fazla sigara içenlerde bile sertleşme problemleri olduğunu gösteren birçok araştırma vardır. Sigarayı kanser ve KOAH riskine rağmen bırakmayı başaramayan hastaların belki bu bakımdan motive edilmeleri işe yarayabilir.
Yaşlanma ile birlikte ortaya çıkan cinsel problemler nelerdir?
Yaşanmayla beraber cinsel aktivite dönemlerinde bazı değişiklikler görülür. Bilindiği gibi cinsel aktivitenin heyecanlanma dönemi, plato dönemi, orgazm ve gevşeme dönemi olmak üzere başlıca dört dönemi vardır. Heyecanlanma döneminde penis kendiliğinden sertleşir, kadınlarda vajina ıslanır ve vajina duvarında gerilme olur. Klitoris ve memeler hassaslaşır. Plato döneminde solunum sayısı, kalp hızı, tansiyon artar. Erkelerde penis büyür, yumurtalıklar vücuda yaklaşır. Kadınlarda klitoris retrakte olur, küçük dudaklar şişer ve meme başları büyür. Orgazm döneminde penisin kasılmasıyla meni atılır, kadında pelvis kaslarında istemsiz kasılmalar olur. Gevşeme döneminde kan basıncı, kalp hızı ve solunum normale döner. Penisteki sertleşme ortadan kalkar. Kadınlarda bu dönemde birden fazla orgazm olabilir.
KOAH’ lılarda cinsel ilişkinin işte bu dönemlerinde çeşitli değişiklikler ortaya çıkar. Mesela, ilişki öncesi yaşanan heyecanlanma döneminde erkeklerde sertleşme için gereken süre uzamıştır ve kendiliğinden olan sertleşme pek olmaz, penisin direkt olarak uyarılması gerekir. Kadınlarda ise vajinadaki ıslanma azalır, klitorisin uyarılması gecikir. Orgazm her iki cinste de daha az şiddetlidir. Gevşeme döneminde penis çok hızlı yumuşar, kadında birden fazla orgazm oranı azalır.
Cinsel sorunların boyutları nedir?
Cinsel yaşamın ne olduğu, ideal bir cinsel yaşamın nasıl olması gerektiği… yaşa, aile yapısına, kültüre, sosyoekonomik düzeyine, etnik kökene, dine… göre kişiden kişiye farklılık gösterir. Herkes tarafından kabul edilebilecek ‘standart’ bir cinsel yaşam tarifi de yoktur. Ayrıca bu ilişkinin duygusal bir boyutu da vardır ve bunun da herhangi bir şekilde ölçülmesi mümkün değildir. Bu sebeplerden dolayı da cinsel yaşamdaki sorunların boyutları kişiseldir, her hastayı kendi ölçülerinde değerlendirmek daha doğrudur.
Her KOAH’ lıya cinsel hayatı ile ilgili sorular sorulmalıdır, çünkü hastaların çoğu bunu doktorlarına bu konuda soru sormaya çekinir. Hatta cinsellikle ilgili problemler hastanın eşi ile de konuşulmalıdır. Birçok KOAH’ lının cinsel yaşam ile ilgili sorunları bilgisizlik ve eğitimsizlikten kaynaklanır. Cinsellik kaliteli bir yaşamın önemli elamanlarından biridir.
Cinsel ilişki KOAH’ lılarda kalpte ve solunum sisteminde ne gibi değişikliklere yol açar?
Cinsel ilişki sonuçta bir egzersizdir, fiziksel bir aktivitedir. Bunun için buna ‘segzersiz’ adı da verilir. Segzersiz sırasında da kan basıncı artar, kalp hızlanır, solunum sıklaşır.Mesela, orgazmla sonlanan 10 dakikalık bir cinsel ilişki sırasında kalp hızı dakikada 160’ a, solunum sayısı da 60’ a kadar çıkabilir. Bu 20 basamağın 10 saniyede çıkılmasına eşdeğer bir efordur. Efor kapasitelerinin hastadan hastaya farklı olması gibi cinsel ilişkinin kalp ve solunum üzerine etkileri de her hastada farklıdır. Bunun için de her KOAH’ lı kendisini aşırı zorlayacak bir cinsel ilişkiden kaçınmalıdır.
KOAH tedavisinde kullanılan ilaçların cinsellik üzerine bir etkisi var mıdır?
Hayır, KOAH ilaçlarının cinsellik üzerine herhangi olumsuz bir etkileri yoktur, ancak bu hastalarda çok sık rastlanan depresyon ve hipertansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar cinsel isteği azaltabilir.
Sağlıklı bir cinsel ilişki için neler önerirsiniz?
Cinsel ilişki için hastanın şikayetlerinin en az olduğu günler ve saatler seçilmelidir. Hastalar şikayetlerinin yoğun olduğu dönemlerde, ataklarda ve yorgun olduğu zamanlarda ilişkiden kaçınmalıdır. Cinsel ilişkiden önce önleyici olarak nefes açıcı ilaçlar kullanmalı ve nefes açıcı egzersizler yapılmalıdır. İlişki için yemeklerden 3-4 saat sonraki zaman daha uygundur. Alkol alınmamalıdır. Çok sıcak, çok soğuk, çok nemli, tozlu, dumanlı, kokulu… yerlerde cinsel ilişkiden uzak durulmalıdır. İhtiyaç duyan hastalar cinsel ilişki sırasında oksijen kullanabilmeli, hastanın kriz dönemi için gerekli ilaçları el altında bulundurulmalıdır. Cinsel ilişkide oturur veya yan yana gibi göğse en az baskı yapacak pozisyonlar tercih edilmeli, altta kalınan pozisyonlardan kaçınmalıdır. Hastanın eşi daha aktif olmalıdır. Bu konuda seks terapistlerinden de yardım alınabilir. Sekste yaşanan sorunların bir kısmının KOAH’ la değil yaşlanmayla ilgili olduğu bilinmeli, seksin daha kısa sürmesi, uyarılmanın yavaşlaması ve orgazmın gecikmesi… dert edinilmemelidir.